أناركيزم او لاسلطويه (انجليزى: anarchism, من اليونانى ἄναρχος من غير حكام[1][2]) هى فلسفه سياسيه بتعتبر الدوله مش مرغوب فيها, مش لازمه و مضرّه, و بدل كده
بتروّج لمجتمع من غير دوله, او أناركيه (انجليزى: anarchy).[3][4] بتحاول تصغّر او تلغى السُلطه فى سلوك العلاقات الإنسانيه.[5] الأناركيين ممكن مايوافقوش بعض جدا على معايير زياده مطلوبه فى
الأناركيزم. كتاب The Oxford Companion to Philosophy بيقول, ”مافيش تعريف موقف واحد كل الأناركيين بيتبنّوه, و اللى بيعتبرو أناركيين فى أحسن الأحوال بيشتركو فى عيلة تشابه معينه.“[6]
فيه انواع و تقاليد كتير للأناركيزم, مش كلهم بيبادلو بعض إستثنا.[7] فيه سلالات من الأناركيزم إتقسمت لتصانيف لـ أناركيزم إشتراكيه و أناركيزم إنديڤيدواليست (انجليزى: individualist) او تصانيف مشتركه
زيهم.[8][9] الأناركيزم فى اوقات كتيره بتعتبر ايديولوجيا يساريه متطرفه,[10][11] و كتير من الاقتصاد الأناركيست و الفلسفه الشرعيه الأناركيست بتعكس تفاسير ضد الدوله من أناركيزم شيوعيه, أناركيزم جماعيه
(انجليزى: collectivist anarchism), اناركيزم نقابيه (انجليزى: syndicalism) او اقتصاد مشاركه (انجليزى: participatory economics). على اى حال, الأناركيزم كانت دايما بتشمل سلاله إنديڤيدواليست (انجليزى:
individualist)[12] بتدعم إقتصاد السوق و الملكيه الخاصه, او ايجويزم اخلاقيه مش متقيّده (انجليزى: morally unrestrained egoism).[10][13] فيه شوية أناركيين إنديڤيدواليست بيبقو كمان
اشتراكيين.[14][15]
بيختلفو فى أساسهم, فيه شوية مدارس فكر أناركيه بتدعم اى حاجه من أقصا الإنديڤيدواليزم للجماعيه الكامله.[4] فى النهايه, بالنسبه للمؤرخ الأناركى Daniel Guerin ”شويه أناركيين بيبقو إنديڤيدواليست أكتر من
الأناركيين الإشتراكيين, شويه بيبقو إشتراكيين أكتر من ما يكونو إنديڤيدواليست. على اى حال, الواحد مايقدرش يتصور ليبيرتاريان (انجليزى: libertarian) و مايكونش إنديڤيدواليست.“[16] الموقف معرف بـ:
اناركيزم من غير صفات (انجليزى: anarchism without adjectives) بيتكوّن من ”الإعتراف بالحق بتاع ميول تانيه للإسم ”أناركى“ لما, زى ما هو واضح, عندهم التفضيلات بتاعتهم لأنواع معينه من النظريه الأناركيه و
الحجج بتاعتهم ليه انواع تانيه معيوبه.“[17]
الميول المركزى بتاع الأناركيزم زى حركه إجتماعيه كبيره إتمثلت بـ: الأناركيزم الشيوعيه و الأناركيزم النقابيه. و الأناركيزم الإنديڤيدواليست: هى فى الأصل ظاهره فلسفه و أدبيه.[18] فيه شوية أناركيين
فى الأساس بيعارضو كل اشكال الإعتدا, بيأيّدو الدفاع عن النفس او عدم العنف (أناركيزم سلاميه (انجليزى: anarcho-pacifism)),[19][20] و فيه تانيين بيأيّدو إستعمال شوية معايير إنفعاليه, بتشمل ثوره عنيفه و
ارهاب, عشان يوصلو فى طريقهم لمجتمع أناركى.[21]
[تعديل]نوتات